Thực ra nhà tôi rất giàu, của nả nhiều vô vàn, thừa hưởng từ thời cụ tổ Quân chia tay với cụ tổ Cơ. Nhưng ưu đãi này cũng là một tai họa vì tài sản luôn bị nhòm ngó. Có mấy anh hàng xóm xa thèm thuồng mảnh vườn, cái ao nên kéo đến đòi chiếm, cả nhà tôi đã trải qua bao trận ẩu đả để giữ và đuổi họ về.
Nhưng hậu quả thì tan hoang vô cùng. Để tiếp tục kiến thiết tư gia, tôi đành đi vay. Bạn ơi, nghèo cũng phải cho Tèo đi học, mà không, còn phải cho Tèo ăn cơm có thịt nữa.
Vay thì phải trả, nhưng do hoàn cảnh xuất thân tiểu nông, tôi chỉ là thằng cho con trâu đi trước còn tôi theo sau (đừng chê tôi nhé, bạn chọn được mẹ cha à?). Lúa gạo làm ra thì phần ăn hết, phần còn lại không đủ trả góp, chỉ còn cách giật chỗ này để vá vào chỗ kia.
Trong gia đình, tôi là người đứng đầu. Vì xấu hổ và sợ bị chê hèn, nên phải nói dối. Khổ, nhà chỉ có vợ và mấy đứa con, việc tuyên bố “kinh tế và vị thế nhà mình chưa bao giờ được như hôm nay” là quá đơn giản, mặc dù nợ mấy trăm quan tiền!
Nhưng thằng Tí thằng Tèo tinh lắm, trẻ bây giờ không ngáo như tôi hồi xưa. Này nhé, vì không đủ tiền trả nợ, nên tôi thực hành giảm chi. Đáng lẽ cho Tí 3 xu ăn sáng, cho Tèo 5 xu mua bút thì tôi bớt mỗi đứa 1 xu, bảo Tí: Mày ăn ít đi không chết đâu con! Còn Tèo thì: Bút thiếu gì loại rẻ bèo, 4 xu đủ rồi, hỏng tao cho tiền mua cái khác (lúc đó tính sau!).
Thằng gầy thì không sao nhưng thằng Tí béo nó đói, còn thằng Tèo hay viết vẽ thì nó biết bút rẻ thì chất lượng kém chưa gì đã hết mực. Xem chừng chúng có vẻ oán tôi. Đấy cái nợ nó len lỏi vào đời sống như thế đấy.
Thế còn tăng thu? Vâng, nghĩa vụ cúa mấy đứa con là phải đóng góp cho nền kinh tế gia đình có định hướng mà? Ơn trời mấy đứa nhà tôi hiếu thảo, chúng hiểu đấy. Một hôm chúng đồng thanh bảo: Bố mẹ ơi, bọn con không đi học nữa, tốn kém học phí và giấy mực, bọn con đi cuốc mướn, tự lo thân không cần bố mẹ lo nữa.
Mừng rơi nước mắt nhưng lại sợ vô cùng. Sức có hạn mà lại già yếu, chúng nó tự vun vén thế thì lấy đâu trả nợ? Tôi bèn nghĩ ra một cách là ngầm bàn với lão bán cuốc: mỗi đứa thuê hay mua cuốc thì nộp 1 xu để bảo vệ nghề làm cuốc, chống ô nhiễm ruộng cày (mà 1 cái cuốc chỉ có giá 3 xu à). Tôi cho lão nửa xu, tôi lấy nửa. Các bạn đừng thắc mắc cái gì là lợi ích nhóm nhé.
(Còn nữa)
