Ngồi nhìn cái bản đồ sông Mekong mà chỉ biết thở dài.
Người ta ví sông như bầu sữa mẹ, nuôi sống mấy chục triệu người bằng thủy sản và nước tưới tiêu cho mùa màng v.v… Mà giờ đây, để tiến đến cách mạng 4.0, bí quá phải dùng sữa để phát điện. Điện thật là quan trọng, không có thì khỏi sạc pin điện thoại, khỏi FB với Youtube.
Không kể Trung Cộng đã có mấy cái nhà máy thủy điện ở đầu nguồn đang hoạt động, chặn bớt dòng chảy của sông, thì người anh em Lào cũng có kế hoạch xây hơn chục cái nữa (như trên hình). Thủy điện là phải có sức nước, sức nước thì phải có đập và hồ chứa chứ sông Mekong không tự chảy thành thác được.
Vậy là nếu hoàn thành hết, sẽ có khoảng gần 30 cái đập lớn nhỏ ở khắp thương lưu, hạ lưu. Về đến đồng bằng sông Cửu Long lượng nước còn bao nhiêu? Chả cần nói cá tôm, không đủ nước, không đủ phù sa thì chắc phải quên đi cái vựa lúa của quốc gia. Hạn hán. À, ngập mặn nữa. Băng lại tan làm nước biển dâng lên. Sông không chảy mạnh ra biển thì biển lại chảy ngược vào. Nguyên tắc bình thông nhau nhỉ? Ôi giời, khổ!
Mẹ mà thiếu sữa thì héo anh con út, khéo phải lặn lội đi học Israel trồng hoa màu trên đất khô. Nếu không, bà con biết làm gì hay lại phải xuất khẩu lao động hoặc tràn về thành phố chạy grab?
Nước trữ trong đập để chạy tuốc bin phát điện chứ mấy khi xả về hạ lưu, thế nên ở Việt Nam, tương lai tất cả các dòng sông đều chảy chậm là có thật, bèo cũng phải lững lờ mà trôi.
Nói cho có chuyện chứ chẳng có giải pháp gì. Giá mà có cái công ước cấm xây đập, hoặc xây phải chia phần điện làm ra thì tốt quá. Rồi mình cho họ cá.
*
