Sách giáo khoa nói rằng, con người tiến hóa từ vượn là nhờ lửa và công cụ. Không hẳn vậy. Chúng ta chiến thắng khỉ, vượn, tinh tinh và các loài động vật khủng khác, dựa vào cái gọi là “tinh thần tập thể”.
Nhờ có nó, theo nhà sử học Harari, con người có thể tập hợp lại thành một số đông cần thiết, để đánh bại các thế lực kia. Vậy “khả năng tập hợp” này từ đâu mà có?
Con người nguyên thủy thực ra rất cô đơn. Họ chỉ giao thiệp hạn chế và ở mức tin cậy. Họ làm theo những người dẫn đầu chỉ khi có sự gần gũi nhất định. Các loài vật khác cũng y chang.
Khả năng cao cấp ấy chính là… buôn chuyện. Nhờ có những thầm thì to nhỏ, kể lể dông dài, mà con người mới biết ai đáng tin, ai đáng ghét, cần làm gì, không cần làm gì… Giống như tôn giáo, các chủ nghĩa, các tinh thần dân tộc, không có sự lan truyền thông tin thì không có tụ tập, không có đồng lòng, dẫn đến không có sức mạnh của đám đông.
Hơn nữa, con người sinh ra, cô đơn mà đến, rồi cũng cô đơn mà đi, cho nên lúc sống không phải để tiếp tục cô đơn. Có lẽ nên dành sự cô đơn cho kiếp khác. Vì thế kiếp này, cần lắm là khả năng tán chuyện tầm phào.
Từ ăn lông ở lỗ, giờ chúng ta đã ăn cơm uống rượu, ở nhà xây, tập trung tại từng quốc gia, phát minh ra đủ thứ, bay linh tinh trong vũ trụ bao la. Xem chừng con người đã hết mức tiến hóa?
Không đâu, nhờ có FB, loài người sẽ vươn lên tầm cao mới. Ngày xưa nhờ buôn chuyện mà thoát khỏi kiếp vượn. Ngày nay, FB nâng khả năng kia lên mức thượng thừa, tức là buôn xuyên múi giờ thời gian và xuyên không gian địa lý, không cần ở cạnh rỉ tai, một người nói với một người, mà lan tới hàng 500 anh em cùng lúc.
Nên dù ở một mình nhưng chẳng ai cô đơn, thậm chí theo quan điểm ngô nghê của mình, tương lai 10 tỷ người tập trung dưới một ngọn cờ của nước Cộng Hòa XHCN Dân Chủ Nhân Dân FayBook. Muốn nhà có nhà, muốn tiền có tiền, muốn ăn có ăn, muốn kiến thức có kiến thức, muốn bạn có bạn… muốn gì cũng có. Đấy chẳng phải là tất cả mục đích hiện thời của chúng ta hay sao?
Trái với cô đơn chính là buôn chuyện. Ai không buôn thì đi kéo cày đi, hoặc đi mà tự kỷ. Chán chết. Trịnh Công Sơn chả đã nhắn nhủ rằng: “Cuộc đời đó có bao lâu mà dửng dưng thế à?”.
